Patroni naszych ulic: Ulica Świtalskiego

Ulica majora Świtalskiego

 

Na osiedlu Miłosna, od ulicy Praweckiego do Powstańców Śląskich biegnie ulica komendanta nosząca imię sokołowskiego konspiracyjnego obwodu Armii Krajowej „Sęp” - „Proso”, majora Franciszka „Sochy” Świtalskiego. Niewyjaśniona do dziś, tragiczna śmierć Sochy w przededniu wyzwolenia naszego powiatu obrosła legendami. Wielu żołnierzy nie wierzy w nieszczęśliwy wypadek zawodowego oficera przy czyszczeniu broni na kwaterze w Czekanowie. Bo rzeczywiście trudno uwierzyć, że major nie wiedział jak obchodzić się z osobistą bronią. Rozmawiałem przed laty z „Miśką” - Marią Finkówną, łączniczką majora i zarazem córką kierownika szkoły, Kazimierza Finka u którego kwaterował wtedy komendant. Jej też trudno było uwierzyć. Ostatnią drogę od dworu Dernałowiczów w Repkach do gospodarstwa pana Błońskiego w Kamiance po latach odtworzyliśmy z panem Jasiem Adamczykiem, szukając odpowiedzi na pytanie: jak zginął major Franciszek Świtalski? Kiedy poczciwą „Warszawą” zajechaliśmy na podwórze pana Błońskiego, w progu powitała nas niezbyt przyjaźnie Jego matka. Z miotłą ruszyła na Małego Jasia, a do syna gniewnie rzuciła: „znowu ten antychryst przyszedł wyciągnąć cię z domu, nigdzie nie pójdziesz! Robota w polu czeka, ja już nie mam sił wszystkiego doglądać, a wam się znowu wojaczki zachciewa, z tego tylko nieszczęście będzie...”. Na co pan Błoński odpowiedział ze spokojem: „Niech mamusia nie gada, tylko zrobi jajecznicę, przecież goście do nas zawitali. Tak się nie godzi gości przyjmować”. Wzruszające słowa starszego już mężczyzny skierowane do jego sędziwej matki zapadły mi głęboko w pamięć i bardzo żałuję, że chyba nigdy w młodości i wieku dojrzałym nie zwracałem się do mojej matki z takim uczuciem i z takimi słowami. Nikt mnie tego nie nauczył. A kiedy już poznałem z literatury piękne ziemiańskie obyczaje, mojej Matki zabrakło.

 

Wacław Kruszewski